
ความหมายของพุทธศาสนสุภาษิต “ความอดทน เป็นกำลังของนักพรต”
พุทธศาสนสุภาษิต “ความอดทน เป็นกำลังของนักพรต” มาจากภาษาบาลีว่า “ขนฺติ พลํ ว ยตีนํ” ปรากฏในสวดมนต์ฉบับหลวง (พิมพ์ครั้งที่ ๕) ซึ่งแปลแยกเป็นคำได้ดังนี้:
- ขนฺติ (ขันติ): ความอดทน
- พลํ (พะลัง): กำลัง, พลัง, เรี่ยวแรง
- ว (วะ): (อักษรประกอบ) ดุจ, ราวกับ, เช่น, เหมือน
- ยตีนํ (ยะตีนัง): ของนักพรต, ของผู้บำเพ็ญเพียร, ของผู้ที่ควบคุมตนเองได้
เมื่อรวมกันแล้ว ขนฺติ พลํ ว ยตีนํ จึงแปลว่า “ความอดทนเป็นกำลังของนักพรต” หรือ “ความอดทนเป็นเสมือนกำลังของนักพรต”
ความหมายโดยสรุป:
พุทธศาสนสุภาษิตนี้ต้องการสื่อว่า “ความอดทน” เป็นพลังสำคัญ เป็นคุณธรรมที่ขาดไม่ได้สำหรับนักพรต หรือผู้ที่กำลังฝึกฝนตนเองในทางธรรม เพราะการปฏิบัติธรรมนั้นต้องเผชิญกับอุปสรรคและความยากลำบากมากมาย ทั้งจากภายนอกและภายใน ความอดทนจึงเปรียบเสมือนกำลังที่ช่วยให้สามารถฟันฝ่าอุปสรรคเหล่านั้นไปได้
อธิบายเพิ่มเติม:
- นักพรต ในที่นี้ หมายถึง ผู้ที่มุ่งมั่นปฏิบัติธรรม แสวงหาความหลุดพ้นจากทุกข์ ซึ่งอาจหมายรวมถึง พระสงฆ์ ผู้ถือศีล หรือฆราวาสผู้ปฏิบัติธรรมอย่างเคร่งครัด
- กำลัง ในที่นี้ ไม่ได้หมายถึงกำลังทางกายเพียงอย่างเดียว แต่หมายถึงกำลังใจ ความเข้มแข็งทางจิตใจ ความมุ่งมั่น และความเพียรพยายาม
- ความอดทน เป็นกำลังสำคัญของนักพรต เพราะ:
- การปฏิบัติธรรมต้องอาศัยความอดทนต่อความยากลำบาก: เช่น อดทนต่อความเจ็บปวดจากการนั่งสมาธิเป็นเวลานาน อดทนต่อความหิวโหยจากการถือศีลอด
- การปฏิบัติธรรมต้องอาศัยความอดทนต่อกิเลส: เช่น อดทนต่อความโกรธ ความโลภ ความหลง ความฟุ้งซ่าน ความท้อแท้
- การปฏิบัติธรรมต้องอาศัยความอดทนต่ออุปสรรคต่างๆ: เช่น อดทนต่อคำวิพากษ์วิจารณ์ อดทนต่อสิ่งยั่วยุต่างๆ
ดังนั้น ผู้ที่เป็นนักพรตหรือผู้ที่กำลังปฏิบัติธรรม จำเป็นต้องฝึกฝนความอดทนให้เป็นกำลังสำคัญ เพราะความอดทนจะช่วยให้สามารถเอาชนะกิเลส เอาชนะอุปสรรค และบรรลุเป้าหมายสูงสุดคือความหลุดพ้นจากทุกข์ได้

ตัวอย่าง:
- พระพุทธเจ้าทรงบำเพ็ญเพียรอย่างยิ่งยวด ทรงอดทนต่อความทุกข์ทรมานต่างๆ จนตรัสรู้เป็นพระสัมมาสัมพุทธเจ้า
- พระสงฆ์ที่ออกธุดงค์ ต้องอดทนต่อความยากลำบากในการเดินทาง อดทนต่อความหิวโหย อดทนต่อสภาพอากาศที่แปรปรวน
- ผู้ปฏิบัติธรรมที่เจริญสติภาวนา ต้องอดทนต่อความฟุ้งซ่าน อดทนต่อความเบื่อหน่าย อดทนต่อความง่วงเหงาหาวนอน
สรุป:
“ความอดทน เป็นกำลังของนักพรต” เป็นพุทธศาสนสุภาษิตที่ชี้ให้เห็นถึงความสำคัญของความอดทนว่าเป็นคุณธรรมที่จำเป็นอย่างยิ่งสำหรับผู้ที่กำลังฝึกฝนตนเองในทางธรรม ความอดทนเปรียบเสมือนกำลังสำคัญที่ช่วยให้สามารถเอาชนะกิเลส เอาชนะอุปสรรค และบรรลุเป้าหมายสูงสุดคือความหลุดพ้นจากทุกข์