
รู้ว่าการใดเป็นประโยชน์แก่ตน พึงรีบทำการนั้นเทียว
พุทธศาสนสุภาษิต “รู้ว่าการใดเป็นประโยชน์แก่ตน พึงรีบทำการนั้นเทียว” มาจากพระบาลีบทว่า ปฏิกจฺเจว ตํ กยิรา ยํ ชญฺญา หิตมตฺตโน (สํ. ส. ๑๕/๘๑.) สอนให้เรารู้จัก ฉกฉวยโอกาสในการทำความดี เมื่อรู้ว่าสิ่งใดเป็นประโยชน์ เป็นสิ่งที่ดีงาม ก็ควรรีบลงมือทำทันที อย่าผัดวันประกันพรุ่ง
ความหมายโดยละเอียด
- รู้ว่าการใดเป็นประโยชน์แก่ตน: หมายถึง การใช้ปัญญาพิจารณา ใคร่ครวญ ว่าการกระทำใด นำมาซึ่งผลดี เกิดประโยชน์ ทั้งต่อตนเอง และผู้อื่น
- พึงรีบทำการนั้นเทียว: หมายถึง เมื่อรู้แล้วว่าสิ่งใดดี สิ่งใดควรทำ ก็อย่าลังเล อย่ารีรอ ให้รีบลงมือทำทันที
ประโยชน์ของการรีบทำความดี
- ไม่พลาดโอกาส: โอกาสในการทำความดี อาจมีไม่บ่อยครั้ง ดังนั้นเมื่อมีโอกาส ก็ควรรีบคว้าไว้ อย่าปล่อยให้หลุดลอยไป
- เกิดผลดีเร็ว: การทำความดี เปรียบเสมือนการเพาะเมล็ดพันธุ์ ยิ่งเพาะเร็ว ก็ยิ่งงอกงามเร็ว เกิดผลเร็ว
- จิตใจเบิกบาน: การทำความดี ทำให้จิตใจสงบ เบิกบาน มีความสุข
- เป็นแบบอย่างที่ดี: การทำความดี เป็นแบบอย่างที่ดีให้กับผู้อื่น และเป็นแรงบันดาลใจให้คนรอบข้างทำความดีตาม
ตัวอย่างสถานการณ์
- เห็นคนกำลังเดือดร้อน ก็ควรรีบเข้าไปช่วยเหลือ
- มีโอกาสได้ทำบุญ ก็ควรรีบทำ
- มีโอกาสได้ศึกษาเล่าเรียน ก็ควรรีบไขว่คว้า
- ถ้าเธออยากเรียนรู้ทักษะใหม่ ๆ ก็ควรเริ่มต้นเลย อย่ารอช้า เพราะ รู้ว่าการใดเป็นประโยชน์แก่ตน พึงรีบทำการนั้นเทียว
- อย่าผัดผ่อนงานที่สำคัญ เพราะโอกาสอาจหายไป จำไว้ว่า รู้ว่าการใดเป็นประโยชน์แก่ตน พึงรีบทำการนั้นเทียว
สรุป
พุทธศาสนสุภาษิต “รู้ว่าการใดเป็นประโยชน์แก่ตน พึงรีบทำการนั้นเทียว” สอนให้เรา เป็นคนใฝ่ดี มุ่งมั่นในการทำความดี และไม่ผัดวันประกันพรุ่ง เมื่อมีโอกาสทำความดี ก็ควรรีบลงมือทำทันที เพื่อประโยชน์สุขของตนเอง และส่วนรวม