
พุทธศาสนสุภาษิต “สัตวโลกย่อมเป็นไปตามกรรม” มาจากพระบาลีบทว่า กมฺมุนา วตฺตตี โลโก (ม. ม. ๑๓/๖๔๘. ขุ. สุ. ๒๕/๔๕๗.) เป็นแก่นของหลักคำสอนเรื่องกรรมในพระพุทธศาสนา หมายความว่า สัตว์โลกทั้งหลายมีกรรมเป็นของตนเอง เป็นผู้รับผลของกรรม และเป็นไปตามกรรมที่ตนเองได้กระทำไว้
ความหมายโดยละเอียด
- กรรมกำหนดชีวิต: ชีวิตของสัตว์โลก รวมถึงมนุษย์จะเป็นอย่างไร ขึ้นอยู่กับกรรมที่ตนเองได้กระทำไว้ ทั้งในอดีต ปัจจุบัน และอนาคต
- กรรมเป็นของเฉพาะตน: แต่ละคนมีกรรมเป็นของตัวเอง ไม่มีใครสามารถรับกรรมแทนกันได้ และต้องรับผลของกรรมที่ตนเองทำไว้ ไม่ว่าจะเป็นกรรมดีหรือกรรมชั่ว
- กรรมมีผลเสมอ: กรรมที่ทำไว้ ย่อมส่งผล ไม่ว่าจะช้าหรือเร็ว ไม่มีใครหนีกฎแห่งกรรมพ้น
หลักกรรมในพระพุทธศาสนา
- กรรม หมายถึง การกระทำ ทั้งทางกาย วาจา และใจ
- กรรมดี (กุศลกรรม) การทำความดี ทางกาย วาจา ใจ นำมาซึ่งความสุข ความเจริญ
- กรรมชั่ว (อกุศลกรรม) การทำความไม่ดีทางกาย วาจา ใจ นำมาซึ่งความทุกข์ ความเดือดร้อน
- กฎแห่งกรรม คือ กฎธรรมชาติ ที่ว่า การกระทำใด ๆ ย่อมมีผลตอบสนอง ไม่ว่าจะช้าหรือเร็ว
- ความรับผิดชอบในตนเอง: เตือนให้ทุกคนตระหนักว่าชีวิตเป็นผลสะท้อนจากการกระทำของตนเอง ไม่มีใครหลีกหนีผลกรรมได้
- ข้อเตือนใจ: ชี้ให้เห็นความสำคัญของการทำกรรมดี เพราะกรรมดีจะนำพาชีวิตไปสู่ความสุขและความเจริญ ส่วนกรรมชั่วจะนำมาซึ่งความทุกข์และความลำบาก
พุทธศาสนสุภาษิตนี้สอนให้เรา:
- เชื่อในกฎแห่งกรรม: การกระทำทุกอย่าง ย่อมมีผล ไม่มีใครหนีกฎแห่งกรรมพ้น
- รับผิดชอบต่อการกระทำของตน: เราต้องรับผิดชอบต่อผลของการกระทำของเราเอง
- ละเว้นความชั่ว: ไม่ทำบาป ไม่เบียดเบียนผู้อื่น เพราะจะทำให้เกิดความทุกข์
- หมั่นทำความดี: ช่วยเหลือผู้อื่น ประพฤติชอบ เพราะจะทำให้เกิดความสุข
สรุป
พุทธศาสนสุภาษิต “สัตวโลกย่อมเป็นไปตามกรรม” เป็นหลักธรรมที่สอนให้เรา มีสติในการดำเนินชีวิต รู้จักรับผิดชอบต่อการกระทำของตนเอง และเลือกทำแต่สิ่งที่ดีงาม เพื่อที่จะได้พบกับความสุข ความเจริญ ทั้งในปัจจุบันและอนาคต