
“จงเตือนตนด้วยตนเอง” เป็นพุทธพจน์ที่แปลมาจาก “อตฺตนา โจทยตฺตานํ” (ขุ. ธ. ๒๕/๖๖.) มีความหมายลึกซึ้ง เกี่ยวกับการมีสติ รู้ตัว และพัฒนาตนเอง โดยไม่ต้องรอให้ผู้อื่นมาตักเตือน
“จงเตือนตนด้วยตนเอง” หมายถึง การใช้สติและปัญญาสำหรับการทบทวนและสำรวจตนเองอย่างสม่ำเสมอ เพื่อปรับปรุงความคิด การกระทำ และพฤติกรรมโดยไม่ต้องรอการเตือนจากผู้อื่น เป็นคำสอนที่เน้นความรับผิดชอบต่อตนเอง และการพึ่งพาตัวเองในการพัฒนาคุณธรรมและป้องกันการกระทำผิดพลาดในชีวิต.
ความหมายโดยละเอียด:
- การสำรวจตนเอง: หมั่นสำรวจตรวจสอบความคิด คำพูด และการกระทำของตนเอง อย่างสม่ำเสมอ เพื่อให้รู้เท่าทันข้อดีข้อเสียของตน
- การรู้ตัว: มีสติรู้ตัวอยู่ตลอดเวลาว่ากำลังทำอะไร คิดอะไร พูดอะไร และสิ่งนั้นถูกต้องหรือไม่
- การยับยั้งชั่งใจ: เมื่อรู้ตัวว่ากำลังทำผิด คิดผิด หรือพูดผิด ให้รีบยับยั้งชั่งใจ และแก้ไข ปรับปรุง ตนเอง ทันที
- การไม่โทษผู้อื่น: รับผิดชอบต่อความผิดพลาดของตนเอง ไม่โทษผู้อื่นหรือสิ่งแวดล้อม
- การพึ่งพาตนเอง: เป็นที่พึ่งแห่งตน พัฒนาตนเอง โดยไม่ต้องรอให้ผู้อื่นมาคอยสั่งสอน หรือตักเตือน
ประโยชน์ของการเตือนตนด้วยตนเอง:
- ลดข้อผิดพลาด: ช่วยให้เราระมัดระวังในการคิด พูด และทำ ลดโอกาสในการทำผิดพลาด
- พัฒนาตนเอง: ทำให้เรารู้จักตนเอง ยอมรับข้อบกพร่องและพัฒนาตนเองอยู่เสมอ
- เป็นอิสระ: ไม่ต้องพึ่งพาหรือรอคอยการตักเตือนจากผู้อื่น
- มีชีวิตที่สงบสุข: เมื่อเรารู้จักควบคุมตนเอง แก้ไขข้อบกพร่อง ย่อมทำให้ชีวิตมีความสงบสุข ปราศจากปัญหา
สรุป:
“จงเตือนตนด้วยตนเอง” เป็นหลักธรรมสำคัญที่ช่วยให้เรามีสติ รู้ตัวและพัฒนาตนเอง อยู่เสมอ นำไปสู่ชีวิตที่มีความสุขความเจริญทั้งทางโลกและทางธรรม