ศีลข้อที่ 5 คือ สุราเมรยมัชชปมาทัฏฐานา เวรมณี แปลว่า เว้นจากการดื่มสุราและเมรัย
ความหมาย: งดเว้นจากการดื่มเครื่องดื่มมึนเมา ซึ่งเป็นต้นเหตุของความประมาท และนำไปสู่การทำผิดศีลข้ออื่นๆ ส่งเสริมให้มีสติ สัมปชัญญะ
คำสมาทานศีลข้อที่ 5
สุราเมระยะมัชชะปะมาทัฏฐานา เวระมะณี สิกขาปะทัง สะมาทิยามิ ข้าพเจ้าขอสมาทานสิกขาบท คือ เว้นจาการดื่มสุราและเมรัยอันเป็นที่ตั้งแห่งความประมาท
องค์ประกอบของศีลข้อที่ 5 ขาด
- มะทะนียัง สิ่งที่เป็นเหตุให้มึนเมา
- ปาตุกัมยะตาจิตตัง จิตคิดจะดื่มหรือเสพ
- ตัชโช วายาโม พยายามดื่มหรือเสพตามที่จิตคิดนั้น
- ปิตัปปะเสวะนัง ดื่มน้ำเมา หรือเสพสารเสพติดนั้นเข้าไป
เมื่อทำครบองค์ประกอบทั้ง 4 นี้ จึงถือว่าผิดศีลข้อที่ 5 นี้ แต่ก็ไม่ได้หมายความว่าไม่เป็นอกุศลกรรม หรือไม่ผิดกฎหมาย
ตัวอย่างการละเมิดศีลข้อที่ 5 หรืออนุโลมเข้าในศีลข้อนี้
การดื่มสุรา
การเสพยาเสพติด
การใช้สารเสพติดทุกชนิดที่ทำให้เกิดความมืนเมาหรือขาดสติปัญญา หรือทำให้เกิดความประมาท
การรักษาศีลข้อ 5 (หรือคุณธรรมที่ส่งเสริมศีลข้อ 5)
- ไม่ดื่มสุรา
- ไม่ยุ่งเกี่ยวกับยาเสพติด
- ไม่สูบบุหรี่
- หลีกเลี่ยงสถานที่ และสิ่งแวดล้อม ที่ชักจูงไปในทางเสพของมึนเมา
ผลของการรักษาศีลข้อ 5:
- ทำให้มีสติ สัมปชัญญะ อยู่เสมอ
- ทำให้สุขภาพแข็งแรง
- ทำให้มีปัญญา เฉลียวฉลาด
- ทำให้ไม่ประมาท พลาดพลั้ง
- ทำให้ครอบครัวมีความสุข
การรักษาศีลข้อ 5 เป็นการฝึกฝนตนเองให้มีสติ ไม่หลงมัวเมาซึ่งเป็นพื้นฐานสำคัญในการดำเนินชีวิตอย่างมีความสุขและมีเหตุผล
