
ศีลข้อที่ 2 คือ อทินนาทานา เวรมณี แปลว่า เว้นจากการลักทรัพย์
ความหมาย: งดเว้นจากการถือเอาสิ่งของที่เจ้าของไม่ได้ให้ ไม่ลักขโมย ไม่ฉ้อโกง ไม่คดโกง ส่งเสริมให้มีความซื่อสัตย์สุจริต
คำสมาทานศีลข้อที่ 2
อะทินนาทานา เวระมะณี สิกขาปะทัง สะมาทิยามิ ข้าพเจ้าขอสมาทานสิกขาบท คือ เว้นจากการถือเอาสิ่งของที่เจ้าของไม่ได้ให้
ลักษณะที่ทำให้ศีลข้อที่ 2 ขาด
- ปะระปะริคคะหิตัง ของนั้นมีเจ้าของหวงแหน
- ปะระปะริคคะหิตะสัญญิตา รู้ว่ามีเจ้าของหวงแหน
- เถยยะจิตตัง มีจิตคิดจะขโมย
- อุปักกะโม ทำความพยายามขโมย
- เตนะ หะระณัง นำของมาได้ด้วยความพยายามนั้น
ครบประกอบองค์ 5 อย่างนี้ ศีลข้อที่ 2 จึงขาด ถ้าทำไม่ครบ ถือว่าไม่ขาดศีล (แต่ไม่ได้หมายความว่าไม่ผิดกฎหมาย หรือไม่เป็นอกุศลกรรม)
ตัวอย่างของการละเมิดศีลข้อที่ 2
การลักทรัพย์: เช่น ขโมยเงิน ขโมยของ ปล้น จี้ ชิงทรัพย์
การฉ้อโกง: เช่น หลอกลวงเอาเงิน ขายของปลอม โกงตาชั่ง
การยักยอกทรัพย์: เช่น เก็บของตกได้แล้วไม่คืนเจ้าของ เอาเงินบริษัทไปใช้ส่วนตัว
การรับของโจร: เช่น ซื้อของที่รู้ว่าขโมยมา รับสินบน
การเบียดบังทรัพย์สิน: เช่น บุกรุกที่ดิน ตัดไม้ในป่าสงวน
การหนีภาษี : เช่น รู้ว่าสิ่งนี้ต้องเสียภาษี แต่ไม่แสดงสิ่งนั้นแก่เจ้าหน้าที่
การรักษาศีลข้อ 2 : (คุณธรรมที่ส่งเสริมศีลข้อที่ 2)
- ไม่ลักขโมย ไม่ฉ้อโกง ไม่คดโกง
- ทำมาหากินด้วยความสุจริต
- คืนของที่ยืม
- จ่ายหนี้ตรงเวลา
- ไม่เอาเปรียบผู้อื่น
- การให้ทาน การแบ่งปัน
- การมีน้ำใจช่วยเหลือซึ่งกัน
สรุป สัมมาอาชีพ คือ การประกอบอาชีพที่สุจริต ไม่ผิดกฎหมาย ไม่ผิดศีลธรรม
ผลของการรักษาศีลข้อ 2:
- ทำให้เป็นคนมีชื่อเสียงที่ดี เป็นที่ไว้วางใจของผู้อื่น
- ทำให้มีทรัพย์สินเพิ่มพูน ไม่ขัดสน
- ทำให้ไม่ต้องหวาดระแวง
การรักษาศีลข้อ 2 เป็นการฝึกฝนตนเองให้เป็นคนซื่อสัตย์สุจริต ซึ่งเป็นคุณธรรมที่สำคัญในการดำรงชีวิตอยู่ในสังคม