
สำนวน “ตนแลเป็นที่พึ่งของตน” หมายถึง เราต้องพึ่งพาตัวเองเป็นหลัก ไม่ควรหวังพึ่งคนอื่น ต้องมีความสามารถในการแก้ปัญหา และรับผิดชอบชีวิตของตัวเอง
ที่มาของสำนวน
สำนวนนี้มีที่มาจากหลักธรรมในพระพุทธศาสนา ที่เรียกว่า “อัตตาหิ อัตตโน นาโถ” ซึ่งแปลว่า ตนเป็นที่พึ่งแห่งตน พระพุทธเจ้าทรงสอนให้มนุษย์ พึ่งพาตนเอง ฝึกฝนตนเอง และรับผิดชอบชีวิตของตนเอง
ความหมายโดยละเอียด
- พึ่งพาตนเอง: ไม่ใช่การ “ไม่พึ่งใครเลย” แต่หมายถึง การมีความสามารถในการ “ช่วยเหลือตัวเอง” ในระดับหนึ่ง ก่อนที่จะขอความช่วยเหลือจากผู้อื่น
- รับผิดชอบ: ต้องรับผิดชอบต่อการกระทำและผลลัพธ์ของการกระทำของตัวเอง
- พัฒนาตนเอง: ต้องหมั่นพัฒนาตัวเองทั้งทางด้านร่างกาย จิตใจ สติปัญญา และความสามารถ เพื่อให้สามารถเผชิญกับปัญหาและอุปสรรคต่าง ๆ ในชีวิตได้
ตัวอย่างการใช้
- “อย่ามัวแต่รอความช่วยเหลือจากคนอื่น ตนแลเป็นที่พึ่งแห่งตน ลงมือทำด้วยตัวเองดีกว่า”
- “พ่อแม่สอนเสมอว่า ตนเป็นที่พึ่งแห่งตน ต้องขยัน อดทน และพึ่งพาตัวเองให้ได้”
- “ในโลกนี้ ไม่มีใคร ที่จะช่วยเหลือเราได้ตลอดไป ตนแลเป็นที่พึ่งแห่งตน ต่างหาก”
สำนวนที่คล้ายคลึงกัน
- พึ่งตนเอง
- ยืนบนขาของตัวเอง
- น้ำพึ่งเรือ เสือพึ่งป่า (ตรงข้ามกับ ตนแลเป็นที่พึ่งแห่งตน)
ตนเป็นที่พึ่งของตน เจ็บไข้ทำไมต้องพึ่งคนอื่นหรือพึ่งหมอ
บางคนกล่าวว่า คำว่า “ตนแลเป็นที่พึ่งของตน” เป็นคำพูดที่สวยหรู แต่เวลาเจ็บป่วยทำไมต้องพึ่งคนอื่นหรือพึ่งหมอ
การที่คนอื่นช่วยเรา ก็เพราะมีคุณสมบัติอย่างใดอย่างหนึ่ง เช่น เป็นญาติมิตร เป็นคนดีของสังคม หรือมีทรัพย์จ่าย คุณความดีมีการช่วยเหลือสังคมเป็นตนก็เป็นคุณความดีที่เราเคยทำมา คนเหล่านั้นจึงช่วยเรา จึงเป็นอันว่าเราอาศัยคุณความดีของเรานั่นเอง เหมือนพระก็อาศัยศีลหรือคุณความดีของตนจึงมีคนนำปัจจัยสี่มาถวาย พระจึงชื่อว่าพึ่งตนเองเป็นอันดับแรกคือศัยคุณความดีมีศีลเป็นต้นเป็นที่พึ่ง ชาวบ้านจึงได้ช่วยเหลือด้วยปัจจัยสี่เป็นต้น
แม้คนป่วยที่ไปให้หมอช่วยก็ตาม อันดับแรกก็ต้องพึ่งตนเองด้วยการทำงานสะสมเงินเพื่อใช้จ่ายในการรักษา นี่ก็เป็นการพึ่งตนเองเช่นกัน ใช้ทรัพย์ที่ตนหามาได้ใช้จ่าย
ข้อคิดจากสำนวน
- การพึ่งพาตนเองทำให้เรามีความมั่นใจและพัฒนาตนเองได้อย่างต่อเนื่อง
- ช่วยสร้างความเข้มแข็งในจิตใจและสามารถเผชิญกับอุปสรรคในชีวิตได้
สรุป: “ตนแลเป็นที่พึ่งของตน” สอนให้เราไม่ฝากชีวิตไว้กับผู้อื่น แต่ควรใช้ความสามารถและความพยายามของตัวเองในการดำเนินชีวิต.