ธรรมย่อมรักษาผู้ประพฤติธรรม

พุทธศาสนสุภาษิต “ธมฺโม หเว รกฺขติ ธมฺมจารี” แปลเป็นไทยว่า “ธรรมย่อมรักษาผู้ประพฤติธรรม” มีความหมายลึกซึ้ง สามารถอธิบายได้หลายแง่มุม ดังนี้

ธรรม

1. ธรรมะ คุ้มครอง ปกป้อง ผู้ประพฤติธรรม

• ผู้ที่ประพฤติปฏิบัติธรรม ย่อมได้รับการคุ้มครอง ปกป้องจากภัยอันตรายต่างๆ ทั้งทางกายและทางใจ
• ธรรมะเปรียบเสมือนเกราะป้องกัน ช่วยให้ผู้ประพฤติธรรม พ้นจากภัยพิบัติ และอุปสรรคต่างๆ
• เช่น คนดีมีศีลธรรม มักจะได้รับความเมตตา ความช่วยเหลือ จากคนรอบข้าง ทำให้แคล้วคลาดจากภัยอันตรายต่างๆ

2. ธรรมะ นำพา ผู้ประพฤติธรรม ไปสู่ความสุข ความเจริญ

• การดำเนินชีวิตตามหลักธรรม ย่อมนำมาซึ่งความสุข ความเจริญ ทั้งในชีวิตปัจจุบัน และในภพหน้า
• ธรรมะ ช่วยให้ผู้ประพฤติธรรม มีจิตใจที่สงบ มีสติปัญญา มีความเมตตา และมีชีวิตที่เป็นสุข
• เช่น ผู้ที่หมั่นทำบุญ รักษาศีล เจริญภาวนา ย่อมมีจิตใจที่สงบ และมีชีวิตที่เป็นสุข

3. ธรรมะ ช่วยให้ ผู้ประพฤติธรรม พ้นทุกข์

• ธรรมะ คือ หนทางดับทุกข์ ผู้ที่ประพฤติธรรม ย่อมเข้าใจกฎแห่งกรรม และสามารถหลุดพ้นจากวัฏสงสาร
• ธรรมะ ช่วยขัดเกลาจิตใจ ให้ละความโลภ ความโกรธ ความหลง ซึ่งเป็นต้นเหตุของความทุกข์
• เช่น ผู้ปฏิบัติธรรม ย่อมมีความอดทน มีขันติ สามารถเผชิญกับปัญหาต่างๆ ได้อย่างมีสติ

4. ธรรมะ เป็นที่พึ่งที่แท้จริง

• ในโลกนี้ ไม่มีอะไรจีรังยั่งยืน ทุกสิ่งล้วนเปลี่ยนแปลง แต่ธรรมะ เป็นสิ่งที่คงที่ เป็นสัจธรรม
• ผู้ที่ยึดมั่นในธรรมะ ย่อมมีที่พึ่งที่แท้จริง ไม่หวั่นไหวต่อสิ่งต่างๆ ที่เกิดขึ้นในชีวิต

ผู้ประพฤติธรรม

“ผู้ประพฤติธรรม” คือ ผู้ที่ดำเนินชีวิตโดยยึดมั่นในหลักธรรมคำสอนในพระพุทธศาสนา ซึ่งครอบคลุมการประพฤติ ปฏิบัติ ทั้งทางกาย วาจา ใจ ให้ถูกต้อง ดีงาม โดยสรุปได้ดังนี้

1. การประพฤติทางกาย

• ละเว้นจากการทำความชั่ว:
  • ไม่ฆ่าสัตว์
  • ไม่ลักทรัพย์
  • ไม่ประพฤติผิดในกาม
  • ไม่พูดเท็จ
  • ไม่เสพสิ่งเสพติด
• ทำความดี:
  • ช่วยเหลือผู้อื่น
  • บำเพ็ญประโยชน์ต่อสังคม
  • ดูแลรักษาสิ่งแวดล้อม

2. การประพฤติทางวาจา

• ละเว้นวจีทุจริต 4:
  • ไม่พูดเท็จ
  • ไม่พูดส่อเสียด
  • ไม่พูดคำหยาบ
  • ไม่พูดเพ้อเจ้อ
• เจริญวจีสุจริต 4:
  • พูดแต่คำจริง
  • พูดคำที่เป็นประโยชน์
  • พูดคำไพเราะ
  • พูดถูกกาลเทศะ

3. การประพฤติทางใจ

• มีศีล 5 เป็นพื้นฐาน: รักษาศีล 5 ให้บริสุทธิ์ เป็นหลักในการดำเนินชีวิต
• เจริญกุศลธรรม: เช่น
  • เมตตา
  • กรุณา
  • มุทิตา
  • อุเบกขา
• ละอกุศลธรรม: เช่น
  • โลภะ
  • โทสะ
  • โมหะ
• ฝึกสมาธิ เจริญปัญญา: เพื่อให้เกิดความรู้ ความเข้าใจ ในสัจธรรมของชีวิต

หลักธรรมที่สำคัญในการประพฤติธรรม

• สติ: รู้ตัวอยู่เสมอ ระลึกรู้ในการกระทำ ทั้งทางกาย วาจา ใจ
• สัมปชัญญะ: รู้คิด รู้ไตร่ตรอง ก่อนการกระทำ
• ขันติ: มีความอดทน อดกลั้น ต่อสิ่งต่างๆ
• ความไม่ประมาท: ดำเนินชีวิตด้วยความไม่ประมาท ทั้งในเรื่องการงาน และการปฏิบัติธรรม

“ธรรมย่อมรักษาผู้ประพฤติธรรม” หมายถึง ผู้ที่ประพฤติปฏิบัติธรรม ย่อมได้รับการคุ้มครอง ปกป้อง และได้รับผลดีจากการประพฤติธรรมนั้น ทั้งในด้านความสุข ความเจริญ ความสงบสุขทางใจ และการหลุดพ้นจากความทุกข์