เห็นว่าบทความนี้มีประโยชน์ โปรดแชร์....

ความหมายของพุทธศาสนสุภาษิต "ความรู้จักประมาณ ยังประโยชน์ให้สำเร็จทุกเมื่อ."
ความหมายของพุทธศาสนสุภาษิต “ความรู้จักประมาณ ยังประโยชน์ให้สำเร็จทุกเมื่อ.”

ความหมายของพุทธศาสนสุภาษิต
“ความรู้จักประมาณ ยังประโยชน์ให้สำเร็จทุกเมื่อ.”

พุทธศาสนสุภาษิตที่ว่า “ความรู้จักประมาณ ยังประโยชน์ให้สำเร็จทุกเมื่อ” หรือในภาษาบาลีใช้คำว่า “มตฺตญฺญุตา สทา สาธุ” (ว.ว.) เป็นสุภาษิตที่สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส สมเด็จพระสังฆราชเจ้าองค์ที่ ๑๐ ทรงนิพนธ์ไว้ เป็นคำสอนที่เน้นย้ำถึงความสำคัญของ “ความรู้จักประมาณ” หรือ “มัตตัญญุตา” ซึ่งเป็นคุณธรรมที่สำคัญประการหนึ่งในพระพุทธศาสนา ความหมายโดยละเอียดสามารถอธิบายได้ดังนี้

  • ความพอดี: “ความรู้จักประมาณ” หมายถึง การรู้จักความพอดีในทุกๆ ด้านของชีวิต ไม่ว่าจะเป็นการบริโภคอาหาร การใช้จ่าย การพักผ่อน การทำงาน การคบคน หรือการปฏิบัติธรรม การรู้จักประมาณคือการไม่ทำอะไรที่มากเกินไปหรือน้อยเกินไป แต่ทำในสิ่งที่พอดี เหมาะสมกับตนเอง สถานการณ์ และกาลเวลา
  • ความสำเร็จ: “ยังประโยชน์ให้สำเร็จทุกเมื่อ” หมายถึง การที่บุคคลมีความรู้จักประมาณ จะทำให้สามารถดำเนินชีวิตได้อย่างราบรื่น ประสบความสำเร็จในสิ่งที่ตั้งใจ และหลีกเลี่ยงปัญหาหรือความเดือดร้อนที่อาจเกิดขึ้นจากการทำอะไรที่เกินพอดี
  • การบริหารจัดการชีวิต: ความรู้จักประมาณเป็นเสมือนหลักการบริหารจัดการชีวิตที่ดี ช่วยให้บุคคลสามารถใช้ทรัพยากรต่างๆ ที่มีอยู่ได้อย่างมีประสิทธิภาพ และบรรลุเป้าหมายที่ตั้งไว้ได้อย่างยั่งยืน
  • ความสุขและความสมดุล: การดำเนินชีวิตด้วยความรู้จักประมาณจะนำมาซึ่งความสุข ความสงบ และความสมดุลในชีวิต ทำให้บุคคลไม่ตกอยู่ในความทุกข์หรือความเดือดร้อนที่เกิดจากการทำอะไรที่เกินพอดี

ความหมายโดยเปรียบเทียบ:

สุภาษิตนี้เปรียบเสมือนการบอกว่า การเดินทางที่ราบรื่นและปลอดภัยคือการเดินทางด้วยความเร็วที่พอเหมาะ ไม่เร็วเกินไปจนเกิดอุบัติเหตุ และไม่ช้าเกินไปจนเสียเวลา เช่นเดียวกัน การดำเนินชีวิตด้วยความรู้จักประมาณจะนำมาซึ่งความสำเร็จและความสุข

ตัวอย่างการประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวัน:

  • การบริโภค: การบริโภคอาหารแต่พอดี ไม่มากเกินไปจนทำให้อ้วนหรือเกิดโรคภัย และไม่น้อยเกินไปจนร่างกายขาดสารอาหาร
  • การใช้จ่าย: การใช้จ่ายเงินอย่างเหมาะสม ไม่ฟุ่มเฟือยเกินไปจนเป็นหนี้สิน และไมตระหนี่ถี่เหนียวเกินไปจนทำให้ตนเองและผู้อื่นเดือดร้อน
  • การทำงาน: การทำงานอย่างพอดี ไม่ทำงานหนักเกินไปจนเสียสุขภาพ และไม่ขี้เกียจจนงานไม่เสร็จ
  • การพักผ่อน: การพักผ่อนอย่างเพียงพอ ไม่พักผ่อนมากเกินไปจนเสียการเสียงาน และไม่พักผ่อนน้อยเกินไปจนร่างกายอ่อนเพลีย
  • การคบคน: การคบคนอย่างมีสติ เลือกคบคนดี และหลีกเลี่ยงการคบคนพาล
  • การปฏิบัติธรรม: การปฏิบัติธรรมอย่างพอดี ไม่เคร่งครัดเกินไปจนทำให้ตนเองและผู้อื่นเดือดร้อน และไม่ปล่อยปละละเลยจนไม่เกิดผล

คำสอนที่เกี่ยวข้อง:

ในพระพุทธศาสนามีคำสอนมากมายที่เกี่ยวข้องกับความรู้จักประมาณ เช่น

  • มัชฌิมาปฏิปทา: ทางสายกลาง ซึ่งสอนให้ดำเนินชีวิตโดยไม่สุดโต่งไปในทางใดทางหนึ่ง แต่ดำเนินชีวิตในทางที่พอดี เหมาะสม
  • อินทรียสังวร: การสำรวมอินทรีย์ทั้ง 6 คือ ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ เพื่อไม่ให้จิตใจถูกกิเลสครอบงำ

สรุป: สุภาษิต “ความรู้จักประมาณ ยังประโยชน์ให้สำเร็จทุกเมื่อ” เป็นเครื่องเตือนใจให้เราดำเนินชีวิตด้วยความมีสติ รู้จักความพอดี และหลีกเลี่ยงการทำอะไรที่เกินพอดี เพื่อที่จะได้ประสบความสำเร็จและความสุขในชีวิต

การศึกษาและทำความเข้าใจในหลักธรรมเหล่านี้ จะช่วยให้เราดำเนินชีวิตได้อย่างมีสติและมีความสุขมากยิ่งขึ้น


เห็นว่าบทความนี้มีประโยชน์ โปรดแชร์....