
ความหมายของพุทธศาสนสุภาษิต
“บรรดาทางทั้งหลาย ทางมีองค์ ๘ เป็นทางเกษมให้ถึงอมตธรรม”
พุทธศาสนสุภาษิต “บรรดาทางทั้งหลาย ทางมีองค์ ๘ เป็นทางเกษมให้ถึงอมตธรรม” มีความหมายว่า ในบรรดาหนทางต่างๆ ที่มนุษย์เราอาจเลือกดำเนินไปนั้น อริยมรรคมีองค์ ๘ เป็นหนทางอันประเสริฐ เป็นทางแห่งความปลอดภัย และเป็นทางที่จะนำไปสู่ความดับทุกข์ คือพระนิพพาน หรืออมตธรรม
เพื่อให้เข้าใจความหมายนี้อย่างละเอียด เรามาขยายความกันทีละส่วน:
- บรรดาทางทั้งหลาย: หมายถึง วิถีชีวิต แนวทางการปฏิบัติ หรือวิธีการต่างๆ ที่ผู้คนเลือกที่จะดำเนินไปในชีวิต เช่น การแสวงหาความสุขทางโลก การประกอบอาชีพ การใช้ชีวิตตามความเชื่อต่างๆ เป็นต้น
- ทางมีองค์ ๘: หมายถึง อริยมรรคมีองค์ ๘ ซึ่งเป็นหนทางแห่งการดับทุกข์ตามคำสอนของพระพุทธเจ้า ประกอบด้วย:
- สัมมาทิฏฐิ (ปัญญาอันเห็นชอบ): ความรู้และความเข้าใจในความจริงของชีวิต คือ อริยสัจ ๔ ได้แก่ ทุกข์ สมุทัย นิโรธ และมรรค
- สัมมาสังกัปปะ (ความดำริชอบ): ความคิดที่ถูกต้อง เช่น ความคิดที่จะออกจากกาม ความคิดที่จะไม่เบียดเบียน และความคิดที่จะไม่พยาบาท
- สัมมาวาจา (เจรจาชอบ): การพูดจาที่สุภาพ อ่อนโยน ไม่พูดเท็จ ไม่พูดส่อเสียด ไม่พูดคำหยาบ และไม่พูดเพ้อเจ้อ
- สัมมากัมมันตะ (กระทำชอบ): การกระทำที่ถูกต้องตามศีลธรรม ไม่ฆ่าสัตว์ ไม่ลักทรัพย์ และไม่ประพฤติผิดในกาม
- สัมมาอาชีวะ (เลี้ยงชีพชอบ): การประกอบอาชีพที่สุจริต ไม่เบียดเบียนผู้อื่น
- สัมมาวายามะ (พยายามชอบ): ความเพียรพยายามในการละความชั่ว บำเพ็ญความดี และรักษากุศลธรรมไว้
- สัมมาสติ (ระลึกชอบ): การมีสติอยู่เสมอ รู้ตัวอยู่เสมอในสิ่งที่ทำ พูด และคิด
- สัมมาสมาธิ (ตั้งใจมั่นชอบ): การมีจิตใจที่ตั้งมั่น สงบ และเป็นสมาธิ
- เป็นทางเกษม: หมายถึง เป็นทางแห่งความปลอดภัย ความสุข และความเจริญ ไม่เป็นทางที่นำไปสู่ความทุกข์หรือความเดือดร้อน
- ให้ถึงอมตธรรม: หมายถึง เป็นทางที่จะนำไปสู่ความดับทุกข์ คือ พระนิพพาน ซึ่งเป็นธรรมะที่ไม่ตาย ไม่เสื่อมสลาย
โดยสรุปแล้ว พุทธศาสนสุภาษิตนี้สอนให้เราเห็นว่า อริยมรรคมีองค์ ๘ เป็นหนทางที่ประเสริฐที่สุดที่จะนำพาเราไปสู่ความพ้นทุกข์และพบกับความสุขที่แท้จริง คือ พระนิพพาน ซึ่งแตกต่างจากหนทางอื่นๆ ที่อาจนำไปสู่ความสุขเพียงชั่วคราว หรืออาจนำไปสู่ความทุกข์ในที่สุด