
ความหมายของพุทธศาสนสุภาษิต
“ความบริสุทธิ์และความไม่บริสุทธิ์ มีเฉพาะตัว”
พุทธศาสนสุภาษิตที่ว่า “ความบริสุทธิ์และความไม่บริสุทธิ์ มีเฉพาะตัว” มาจากพระบาลีบทว่า สุทฺธิ อสุทฺธิ ปจฺจตฺตํ. (ขุ. ธ. ๒๕/๓๗. ขุ. มหา. ๒๙/๓๗. ขุ. จู. ๓๐/๑๑๖.) เป็นคำสอนที่สำคัญในพระพุทธศาสนา ซึ่งมีความหมายดังนี้:
ความหมายโดยรวม
- ความบริสุทธิ์: หมายถึง สภาพที่จิตใจสะอาด ปราศจากกิเลส ตัณหา ราคะ โทสะ โมหะ และความชั่วต่างๆ
- ความไม่บริสุทธิ์: หมายถึง สภาพที่จิตใจยังคงมีกิเลส ตัณหา และความชั่วต่างๆ
- มีเฉพาะตัว: หมายถึง ความบริสุทธิ์และความไม่บริสุทธิ์เป็นสิ่งที่เกิดขึ้นเฉพาะกับบุคคลนั้นๆ ไม่สามารถถ่ายทอดหรือแบ่งปันให้ผู้อื่นได้
ดังนั้น พุทธศาสนสุภาษิตนี้จึงสอนว่า ความบริสุทธิ์หรือความไม่บริสุทธิ์เป็นเรื่องส่วนตัวของแต่ละคน การที่ใครจะบริสุทธิ์หรือไม่บริสุทธิ์นั้น ขึ้นอยู่กับการกระทำและการฝึกฝนจิตใจของตนเอง
ความหมายในเชิงปฏิบัติ
- การพึ่งตนเอง: สุภาษิตนี้เน้นย้ำว่า เราต้องพึ่งตนเองในการที่จะทำให้จิตใจบริสุทธิ์ ไม่สามารถหวังพึ่งคนอื่นให้มาทำให้เราบริสุทธิ์ได้
- การรับผิดชอบตนเอง: เราต้องรับผิดชอบต่อการกระทำของตนเอง เพราะการกระทำของเราจะเป็นตัวกำหนดว่าเราจะบริสุทธิ์หรือจะไม่บริสุทธิ์
- การฝึกฝนตนเอง: การที่จะทำให้จิตใจบริสุทธิ์ได้นั้น ต้องอาศัยการฝึกฝนตนเองอย่างต่อเนื่อง เช่น การทำสมาธิ การเจริญสติ การรักษาศีล เป็นต้น
ข้อควรระวัง
สุภาษิตนี้ไม่ได้หมายความว่าเราไม่สามารถช่วยเหลือผู้อื่นให้พ้นจากความไม่บริสุทธิ์ได้ แต่หมายความว่า การช่วยเหลือผู้อื่นนั้นเป็นเพียงการชี้แนะแนวทางเท่านั้น ส่วนการที่จะบรรลุถึงความบริสุทธิ์ได้นั้น ขึ้นอยู่กับความมุ่งมั่นและการปฏิบัติของแต่ละบุคคลเอง
สรุป
“ความบริสุทธิ์และความไม่บริสุทธิ์ มีเฉพาะตัว” เป็นพุทธศาสนสุภาษิตที่สอนให้เราพึ่งตนเอง รับผิดชอบตนเอง และฝึกฝนตนเอง เพื่อที่จะบรรลุถึงความบริสุทธิ์ที่แท้จริง