
ความหมายของพุทธศาสนสุภาษิต
“ความเป็นไปของคนไร้ศิลปะ ย่อมฝืดเคือง”
พุทธศาสนสุภาษิตที่ว่า “ความเป็นไปของคนไร้ศิลปะ ย่อมฝืดเคือง” หรือในภาษาบาลีคือ “กิจฺฉา วุตฺติ อสิปฺปสฺส” เป็นคำสอนที่เน้นย้ำถึงความสำคัญของ “ศิลปะ” ซึ่งในที่นี้ไม่ได้หมายถึงเพียงแค่ศิลปะในความหมายทั่วไป เช่น การวาดภาพ การดนตรี หรือการแสดง แต่หมายถึง ความรู้ ความสามารถ ทักษะ หรือความชำนาญในกิจการงานใดๆ ที่ใช้ในการประกอบอาชีพเลี้ยงชีวิต ความหมายโดยละเอียดสามารถอธิบายได้ดังนี้
- ความยากลำบากในการดำรงชีวิต: สุภาษิตนี้ชี้ให้เห็นว่า ผู้ที่ขาดความรู้ ความสามารถ หรือทักษะในการประกอบอาชีพ จะต้องเผชิญกับความยากลำบากในการดำรงชีวิต “ฝืดเคือง” ในที่นี้หมายถึง ความยากจน ขัดสน อัตคัด หรือการดำเนินชีวิตที่ไม่ราบรื่น
- ความสำคัญของความรู้และทักษะ: สุภาษิตนี้เน้นย้ำว่า ความรู้ ความสามารถ และทักษะ เป็นสิ่งสำคัญในการสร้างความมั่นคงในชีวิต การมี “ศิลปะ” ในการทำงาน จะช่วยให้บุคคลสามารถประกอบอาชีพได้อย่างมีประสิทธิภาพ ได้รับผลตอบแทนที่ดี และมีชีวิตที่มั่นคง
- การพัฒนาตนเอง: สุภาษิตนี้เป็นแรงบันดาลใจให้บุคคลแสวงหาความรู้ พัฒนาทักษะ และฝึกฝนตนเองอยู่เสมอ เพื่อให้มีความสามารถในการประกอบอาชีพ และสามารถดำเนินชีวิตได้อย่างราบรื่น
- ความสัมพันธ์ระหว่างความรู้กับความอยู่รอด: สุภาษิตนี้แสดงให้เห็นถึงความสัมพันธ์ที่ใกล้ชิดระหว่างความรู้ ความสามารถ กับการอยู่รอดของมนุษย์ ในสังคมที่มีการแข่งขันสูง การขาดความรู้และทักษะจะทำให้บุคคลเสียเปรียบและยากที่จะประสบความสำเร็จ
ความหมายโดยเปรียบเทียบ:
สุภาษิตนี้เปรียบเสมือนการบอกว่า ถ้าเราต้องการสร้างบ้าน เราก็ต้องมีความรู้และทักษะในการก่อสร้าง ถ้าเราไม่มีความรู้ เราก็จะไม่สามารถสร้างบ้านที่มั่นคงและปลอดภัยได้ เช่นเดียวกัน ถ้าเราต้องการดำเนินชีวิตอย่างราบรื่น เราก็ต้องมีความรู้และความสามารถในการประกอบอาชีพ
ตัวอย่างการประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวัน:
- การเลือกศึกษา: นักเรียนนักศึกษาควรเลือกศึกษาในสาขาที่ตนเองสนใจและมีความถนัด เพื่อที่จะได้พัฒนาความรู้และทักษะที่จำเป็นสำหรับการประกอบอาชีพในอนาคต
- การพัฒนาทักษะ: ผู้ที่ทำงานแล้วควรพัฒนาทักษะของตนเองอยู่เสมอ เพื่อเพิ่มโอกาสในการก้าวหน้าในหน้าที่การงาน และเพิ่มรายได้
- การเรียนรู้ตลอดชีวิต: การเรียนรู้สิ่งใหม่ๆ อยู่เสมอ จะช่วยให้บุคคลมี “ศิลปะ” หรือความรู้ความสามารถที่หลากหลาย และสามารถปรับตัวให้เข้ากับการเปลี่ยนแปลงของโลกได้
- การฝึกฝน: การฝึกฝนทักษะอย่างสม่ำเสมอ จะช่วยให้บุคคลมีความชำนาญและสามารถทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ
คำสอนที่เกี่ยวข้อง:
ในพระพุทธศาสนามีคำสอนมากมายที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาตนเอง การแสวงหาความรู้ และการทำความดี เช่น
- อปฺปมาโท อมตํ ปทํ: ความไม่ประมาทเป็นทางแห่งความไม่ตาย ซึ่งหมายถึงการใช้ชีวิตอย่างมีสติ และไม่ประมาทในการพัฒนาตนเอง
- ปญฺญา โลกสฺมิ ปชฺโชโต: ปัญญาเป็นแสงสว่างในโลก ซึ่งหมายถึงความสำคัญของปัญญาในการนำทางชีวิต
สรุป: สุภาษิต “ความเป็นไปของคนไร้ศิลปะ ย่อมฝืดเคือง” เป็นเครื่องเตือนใจให้เราเห็นความสำคัญของการพัฒนาตนเอง การแสวงหาความรู้ และการฝึกฝนทักษะ เพื่อให้สามารถดำเนินชีวิตได้อย่างราบรื่นและมีความสุข
การศึกษาและทำความเข้าใจในหลักธรรมเหล่านี้ จะช่วยให้เราดำเนินชีวิตได้อย่างมีสติและมีความสุขมากยิ่งขึ้น