เห็นว่าบทความนี้มีประโยชน์ โปรดแชร์....

พึงชนะคนไม่ดีด้วยความดี
พึงชนะคนไม่ดีด้วยความดี

ความหมายของพุทธศาสนสุภาษิต
“พึงชนะคนไม่ดีด้วยความดี”

พุทธศาสนสุภาษิตที่ว่า “พึงชนะคนไม่ดีด้วยความดี” มาจากพระบาลีบทว่า อสาธุํ สาธุนา ชิเน. (ขุ. ธ. ๒๕/๔๕. ขุ. ชา. ทุก. ๒๗/๕๐.) เป็นคำสอนที่สำคัญในพระพุทธศาสนา ปรากฏอยู่ในขุททกนิกาย เช่นเดียวกับสุภาษิต “พึงชนะคนโกรธด้วยความไม่โกรธ” มีความหมายดังนี้

ความหมายโดยตรง:

หมายถึง การตอบโต้หรือรับมือกับคนที่ไม่ดี ผู้ที่ประพฤติไม่ดี หรือกระทำสิ่งที่ไม่ดี ด้วยการกระทำที่ดี การทำความดี การแสดงออกถึงคุณธรรม แทนที่จะตอบโต้ด้วยการกระทำที่ไม่ดีเช่นเดียวกัน

ความหมายเชิงเปรียบเทียบ:

  • โคลนล้างโคลนไม่ได้ แต่น้ำสะอาดล้างโคลนได้: เปรียบเสมือนความไม่ดี ไม่สามารถลบล้างความไม่ดีได้ แต่ความดีต่างหากที่จะสามารถชำระล้างหรือเอาชนะความไม่ดีได้
  • การเอาชนะใจตนเอง: การเลือกที่จะทำดีตอบแทนความไม่ดี เป็นการแสดงถึงจิตใจที่สูง การควบคุมตนเอง และการมีเมตตาธรรม

คำอธิบายโดยละเอียด:

  • “พึงชนะคนไม่ดี” หมายถึง การรับมือกับบุคคลที่ประพฤติไม่ดี ทำสิ่งที่ไม่ถูกต้อง หรือแสดงออกในทางที่ไม่เหมาะสม ไม่ว่าจะเป็นการพูดจาไม่ดี การกระทำที่เบียดเบียน หรือการคิดร้าย
  • “ด้วยความดี” หมายถึง การตอบโต้หรือรับมือกับการกระทำที่ไม่ดีนั้น ด้วยการกระทำที่ดีงาม เช่น การให้อภัย การช่วยเหลือ การแสดงความเมตตา การพูดจาด้วยเหตุผล และการประพฤติตนเป็นแบบอย่างที่ดี

วิธีการปฏิบัติ:

  • มีสติ: เมื่อเผชิญหน้ากับคนไม่ดี ให้ตั้งสติ ระลึกรู้ว่าการกระทำของเขาเป็นอกุศล และเราไม่ควรทำตาม
  • ใช้ปัญญา: พิจารณาว่าการกระทำที่ไม่ดีนั้นเกิดจากอะไร หากสามารถช่วยเหลือหรือแก้ไขได้ ก็ควรทำด้วยความเมตตา
  • แสดงความเมตตา: มองเขาด้วยความเข้าใจ เห็นใจว่าเขาอาจจะกำลังทุกข์ หรือขาดความเข้าใจในสิ่งที่ถูกต้อง
  • ทำความดี: ตอบโต้การกระทำที่ไม่ดี ด้วยการทำความดี เช่น ให้อภัย ช่วยเหลือ หรือแสดงความเอื้อเฟื้อ
  • วางตนเป็นกลาง: หากการเข้าไปเกี่ยวข้องจะทำให้สถานการณ์เลวร้ายลง หรือทำให้เราต้องทำในสิ่งที่ไม่ดี ก็ควรวางตนเป็นกลาง และหลีกเลี่ยงการเข้าไปเกี่ยวข้องโดยตรง

ประโยชน์ของการชนะคนไม่ดีด้วยความดี:

  • ลดความขัดแย้ง: การตอบโต้ด้วยความดี จะช่วยลดความขัดแย้ง และป้องกันไม่ให้สถานการณ์เลวร้ายลง
  • เปลี่ยนแปลงผู้อื่น: การกระทำที่ดีของเรา อาจเป็นแรงบันดาลใจ หรือเป็นแบบอย่างให้ผู้อื่นเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมไปในทางที่ดีขึ้น
  • ความสงบสุขทางใจ: การทำความดี จะนำมาซึ่งความสุขใจ และความสบายใจ ไม่ต้องทุกข์เพราะการกระทำของผู้อื่น

ตัวอย่างในชีวิตประจำวัน:

  • เมื่อถูกเพื่อนร่วมงานกลั่นแกล้ง แทนที่จะโกรธหรือตอบโต้ด้วยการกลั่นแกล้งคืน ควรแสดงความมีน้ำใจ ช่วยเหลือเขาในสิ่งที่ทำได้ และประพฤติตนเป็นแบบอย่างที่ดี
  • เมื่อถูกคนในครอบครัวพูดจาไม่ดี ควรใช้เหตุผลและความเข้าใจ พูดคุยด้วยความเมตตา และให้อภัยในสิ่งที่เขาทำผิดพลาด

ดังนั้น พุทธศาสนสุภาษิตนี้สอนให้เรามีสติ ใช้ปัญญา และทำความดี เพื่อเอาชนะความไม่ดี และนำมาซึ่งความสงบสุขทั้งแก่ตนเองและผู้อื่น รวมถึงอาจเป็นการเปลี่ยนแปลงผู้อื่นไปในทางที่ดีขึ้นได้อีกด้วย


เห็นว่าบทความนี้มีประโยชน์ โปรดแชร์....