
พุทธศาสนสุภาษิต “ท่านทั้งหลายจงเป็นผู้ยินดีในความไม่ประมาท” มาจากพระบาลีบทว่า อปฺปมาทรตา โหถ. (ขุ. ธ. ๒๕/๕๘.) เป็นอีกหนึ่งพระดำรัสสำคัญของพระพุทธเจ้าที่ทรงเตือนสติพุทธบริษัทให้เห็นคุณค่าของความไม่ประมาท
- ท่านทั้งหลาย: หมายถึง มนุษย์ทุกคน ไม่จำกัดเฉพาะพระภิกษุสงฆ์
- เป็นผู้ยินดี: หมายถึง มีความสุขใจ พอใจ ชื่นชม ยินดี
- ความไม่ประมาท: หมายถึง การมีสติ รู้ตัวอยู่เสมอ ระมัดระวัง ไม่ประมาทเลินเล่อ คิดก่อนทำ ทำด้วยความรอบคอบ
เมื่อรวมความหมายทั้งหมดเข้าด้วยกัน จึงหมายความว่า พระพุทธเจ้าทรงสั่งสอนให้ทุกคนมีความสุขใจ พอใจ และยินดีในการดำเนินชีวิตแบบไม่ประมาท
ทำไมเราจึงควรยินดีในความไม่ประมาท?
- ความไม่ประมาทนำมาซึ่งความสำเร็จ: การทำสิ่งใดก็ตาม หากมีสติรอบคอบ ไม่ประมาทก็ย่อมมีโอกาสประสบความสำเร็จมากกว่าผู้ที่ประมาท
- ความไม่ประมาทช่วยป้องกันความผิดพลาด: การมีสติ คิดไตร่ตรองก่อนลงมือทำ จะช่วยลดโอกาสในการเกิดความผิดพลาด ซึ่งจะทำให้เราไม่ต้องเสียใจภายหลัง
- ความไม่ประมาทนำมาซึ่งความสุขใจ: เมื่อเราดำเนินชีวิตอย่างไม่ประมาท เราก็จะมีความมั่นใจ อุ่นใจ และเบาสบายใจ เพราะเรารู้ว่าเราได้ทำดีที่สุดแล้ว
ความยินดีในความไม่ประมาท แสดงออกได้อย่างไร?
- การฝึกฝนตนเองให้มีความไม่ประมาทอยู่เสมอ: เช่น การมีสติในการทำงาน การเรียน การใช้ชีวิตประจำวัน
- การชื่นชม ยกย่องบุคคลที่มีความไม่ประมาท: เช่น การยกย่องคนที่ตั้งใจทำงาน คนที่รักษาศีล คนที่ไม่ประพฤติผิด
- การเผยแพร่ ส่งเสริมความไม่ประมาท: เช่น การสอนลูกหลานให้มีความไม่ประมาท การบอกต่อข้อคิดเกี่ยวกับความไม่ประมาท
ลักษณะของความไม่ประมาท
- การมีสติ – การมีสติคือการตระหนักรู้และรับรู้ในสิ่งที่เกิดขึ้นรอบตัวโดยไม่หลงลืม เช่น การอยู่ในปัจจุบันขณะ
- การมีปัญญา – ปัญญาคือความสามารถในการพิจารณาและเข้าใจในสิ่งต่างๆ อย่างถูกต้องและชัดเจน
- การดำรงชีวิตอย่างรอบคอบ – การดำเนินชีวิตด้วยความรอบคอบคือการพิจารณาในสิ่งที่จะกระทำและผลที่จะตามมา
ประโยชน์ของการเป็นผู้ไม่ประมาท
- ป้องกันความผิดพลาด – การมีสติและความระมัดระวังช่วยลดความเสี่ยงในการทำผิดพลาด
- การพัฒนาตนเอง – เมื่อมีความไม่ประมาท บุคคลย่อมมีโอกาสพัฒนาความสามารถและคุณภาพชีวิต
- การบรรลุเป้าหมาย – การดำเนินชีวิตด้วยความไม่ประมาทช่วยให้สามารถบรรลุเป้าหมายที่ตั้งไว้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ
สรุป
การเป็นผู้ยินดีในความไม่ประมาทหมายถึงการตระหนักรู้และมีสติในทุกขณะของชีวิต เป็นการป้องกันตนเองจากความผิดพลาดและเป็นทางนำไปสู่ความสำเร็จและความสุขในชีวิต ท่านทั้งหลายจึงควรยินดีและยึดมั่นในหลักธรรมนี้เพื่อความเจริญรุ่งเรืองในชีวิตทั้งทางโลกและทางธรรม