พระพุทธรูปปางประทับรอยพระพุทธบาทเป็นพระพุทธรูปที่แสดงถึงเหตุการณ์ในพุทธประวัติเมื่อครั้งที่พระพุทธเจ้าได้ประทับรอยพระบาทไว้ตามสถานที่ต่างๆ เพื่อเป็นที่สักการะบูชาของพุทธศาสนิกชน โดยมีเรื่องราวความเป็นมาดังนี้
ความเป็นมาของปางประทับรอยพระพุทธบาท
ความเชื่อเรื่องรอยพระพุทธบาท:
- ความเชื่อเรื่องรอยพระพุทธบาทมีมาตั้งแต่สมัยโบราณ โดยเชื่อกันว่าพระพุทธเจ้าได้ประทับรอยพระบาทไว้ในสถานที่ต่างๆ เพื่อเป็นอนุสรณ์สถานและเป็นที่สักการะบูชา
- ในประเทศไทย ความเชื่อเรื่องรอยพระพุทธบาทปรากฏหลักฐานตั้งแต่สมัยทวารวดี และได้รับความนิยมอย่างมากในสมัยสุโขทัยและอยุธยา
เหตุการณ์ในพุทธประวัติ: - พระพุทธรูปปางประทับรอยพระพุทธบาทเกี่ยวข้องกับเหตุการณ์ในพุทธประวัติ 3 เหตุการณ์หลักๆ ได้แก่
- เมื่อครั้งที่พระพุทธเจ้าเสด็จเขาสัจพันธ์ เพื่อทรมานสัจพันธ์ฤๅษีให้ละมิจฉาทิฐิ และได้ประทับรอยพระบาทไว้ตามคำขอของพญานาค
- เมื่อเสด็จกลับจากเขาสัจพันธ์ ได้ประทับรอยพระบาทไว้บนหลังหินตามคำขอของพระสัจพันธ์
- เมื่อครั้งที่พระพุทธเจ้าเสด็จไปยังเมืองโกสัมพี และได้ประทับรอยพระบาทไว้บนพื้นดินเพื่อแสดงธรรมโปรดมาคันทิยพราหมณ์และภรรยา
- ลักษณะของพระพุทธรูป:
- พระพุทธรูปปางประทับรอยพระพุทธบาทมักอยู่ในอิริยาบถยืน พระหัตถ์ทั้งสองวางอยู่ที่พระเพลา หรือประสานพระหัตถ์วางที่พระเพลา
- พระบาทซ้ายทรงเหยียบหลังพระบาทขวา เป็นกิริยากดพระบาทให้รอยพระบาทปรากฏชัดเจน
ความสำคัญของพระพุทธรูปปางประทับรอยพระพุทธบาท - เป็นสัญลักษณ์แห่งศรัทธาและความเคารพในพระพุทธเจ้า
- เป็นอนุสรณ์สถานสำคัญที่พุทธศาสนิกชนนิยมไปสักการะบูชา
- เป็นงานศิลปะที่แสดงถึงความงดงามและเอกลักษณ์ของพุทธศิลป์ไทย
สถานที่สำคัญเกี่ยวกับรอยพระพุทธบาทในประเทศไทย - พระพุทธบาทสระบุรี: เป็นรอยพระพุทธบาทที่มีชื่อเสียงและสำคัญที่สุดแห่งหนึ่งในประเทศไทย
- รอยพระพุทธบาทเขาสัจพันธ์: เป็นรอยพระพุทธบาทที่เกี่ยวข้องกับเหตุการณ์ในพุทธประวัติ
- รอยพระพุทธบาทตามวัดต่างๆในประเทศไทย
พระพุทธรูปปางประทับรอยพระพุทธบาทจึงเป็นพระพุทธรูปที่มีความสำคัญทางประวัติศาสตร์และจิตใจของพุทธศาสนิกชนชาวไทย
